Yüzümüzde bir gülümseme ve yapsak mı yoksa, alsak mı dedirten cinsinden bir düşünce... Artık sıkça gördüğümüz ama kimin yaptığı ile ilgilenmediğimiz ''ready-made'' tasarımlar. Nedir ready-made tasarımlar? Kafa karıştıran bir açıklama yapalım: Kullanıldığı yerden uzaklaştırılıp sergilenecek sanat nesnesi özelliği kazandırılmış eşya. Şimdi bu açıklamayı basitleştirelim, nesneleri kullanım amaçlarından daha farklı şekilde, yeniden tasarlamak.
Ready-made, toplumda yerleşmiş anlam ve düzen kavramlarına karşı çıkma girişimlerini benimseyen, kısacası dadaizm akımının uygulayıcılarından Marcel Duchamp'la(1887-1968) başlamıştır. Duchamp, 1917 yılında bir pisuarı çeşme olarak sanatsal bir yaklaşımla sunmuştur:) İnsanların estetik kaygısının yoğun olduğu bu dönemde kendi kaygısından mı bilinmez takma ad kullanmayı ihmal etmemiştir. Tabure ile bisikleti bütünleştirmiş, Paris'ten Newyork'a uzanan yaşamında izleyenlerini şaşırtmak, farklı kavramlara yöneltmek için fikir babalığı yapmıştır. Duchamp'ın sanat anlayışının daha fazlasını merak ediyorsan bir tık tık yapalım.
.jpg)
Daha sonraları, İtalya'da Achille Castinglioni(1918-2002) ise sanatsal ve endüstriyel tasarım alanında ready-made akımının öncüsü olmuştur. Castinglioni, ready-made akımını ''çirkinlik kavramıyla ilgili olan küçümseyici düşüncelere meydan okumak'' olarak tanımlamıştır. 1957 yılında kardeşi ve iş arkadaşı olan Pier Giacomo ile bir bisiklet selesini andıran Sella sandalyeyi , bir traktör koltuğunu andıran Mezzadro’yu tasarlamıştır. Teknoloji’, sade ve mütevazi Castiglioni’nin bir sokak lambasından esinlenerek tasarladığı ve gereksiz detaylardan arındırılmış olan lambası tasarım tutkunlarının da onayladığı gibi yıllar sonra bile demode olmayacaktır. Daha fazlası için;
.jpg)
Duchamp’ın 1914 tarihli, şarap şişelerinin yeniden kullanılması ve kurutulmasına yarayan ''Şişe Askılığı''
Daha sonraları, İtalya'da Achille Castinglioni(1918-2002) ise sanatsal ve endüstriyel tasarım alanında ready-made akımının öncüsü olmuştur. Castinglioni, ready-made akımını ''çirkinlik kavramıyla ilgili olan küçümseyici düşüncelere meydan okumak'' olarak tanımlamıştır. 1957 yılında kardeşi ve iş arkadaşı olan Pier Giacomo ile bir bisiklet selesini andıran Sella sandalyeyi , bir traktör koltuğunu andıran Mezzadro’yu tasarlamıştır. Teknoloji’, sade ve mütevazi Castiglioni’nin bir sokak lambasından esinlenerek tasarladığı ve gereksiz detaylardan arındırılmış olan lambası tasarım tutkunlarının da onayladığı gibi yıllar sonra bile demode olmayacaktır. Daha fazlası için;
Achille Castinglioni'ye ait modası hiç geçmeyecek bir kitaplık.
Ready-made tasarımlar, Geçmiş yıllarda sadece kaygı, merak ve heyecan uyandırsa da,
günümüz insanının sanatsal algısının sınırlı olmasına karşın, farklı etkilerde yapmaktadır. Alışık olduğumuz bir nesnenin, farklı bir amaçla kullanılması fikri bizi güldüren ve yaşantımızda biraz renk katan bir unsur haline gelmiştir.
Ready-made tasarımların her dönemde sevilmesinin başlıca sebebi, zihnimizin geçmişe bağlılığı, espri anlayışı ve ekonomi sayılabilir. Bir ürünü yeniden yapmak yerine onu değiştirmek tartışmasız daha ucuzdur. Şaşırma duygusu ve ardından gelen gülümseme ise garantidir. Bu düşüncenin temelini, kıvrak zeka ve yaratma duygusu oluşturur. Alınan eğitimin katkısı tabiki yadsınamaz. Materyal bolluğu, teknolojik sınırsızlık ve geri dönüşüm ready-made tasarımların bir süre daha gündemde kalacağı izlenimini vermektedir.
.jpg)
Son yıllarda üretilmiş, farklı tasarımcılara ait ready-made nesneler.
BİRAZ ŞAŞIR,
BİRAZ MERAK ET,
ÇOKÇA GÜLÜMSE...
